Gehoorverlies en dementie
Met toenemende leeftijd kan het gehoor verslechteren. Dit zogenaamde ouderdomsslechthorendheid heeft invloed op veel aspecten van het leven en kan volgens de laatste onderzoeken een verhoogd risico op dementie betekenen.
In dit artikel leest u wat huidig onderzoek zegt over gehoorverlies en dementie.
Op deze pagina:
- Ouderdomsslechthorendheid
- Gehoorverlies en dementie
- Hoortoestellen en dementie
- Samenvatting
- Bronnen
Gehoorverlies op hogere leeftijd
Ouderdomsslechthorendheid, ook bekend als Presbyacusis, kan voorkomen bij mensen vanaf 60 jaar en ontwikkelt zich meestal geleidelijk over meerdere jaren. Het is een natuurlijk onderdeel van het verouderingsproces en kan gediagnosticeerd worden met behulp van een gehoortest door een KNO-arts.
De volgende symptomen kunnen duiden op leeftijd-gerelateerd gehoorverlies:
- Gehoorverlies in de hoge frequenties
- Moeite met spraak verstaan
- Verhoogde gevoeligheid voor lawaai
- Geluiden in de oren (tinnitus)
Ouderdomsslechthorendheid wordt bijvoorbeeld behandeld door hoortoestellen te dragen, die dit kunnen compenseren.
Het verband tussen gehoorverlies en dementie
Volgens een rapport uit 2019 van de KNO-zorg bestaat er een relatie tussen gehoorverlies en dementie bij ouderen. Uit dit onderzoek blijkt dat gehoorverlies het dementieproces kan versnellen met 30-40% wanneer er al kenmerken van dementie aanwezig zijn. Gehoorrevalidatie (en indirect hierdoor ook een toename in sociaal gedrag) resulteert in een verminderd risico op dementie. (1)
Hier wordt verder op ingegaan in een artikel van het tijdschrift ‘The Lancet Public Health’. Volgens het rapport hebben mensen met gehoorverlies een hoger risico op het ontwikkelen van dementie, omdat gehoorverlies en slecht spraakverstaan vaak hand in hand gaan met sociaal isolement. Sociale terugtrekking als gevolg van verminderd spraakverstaan kan leiden tot een gebrek aan cognitieve stimulatie in de hersenen, wat op zijn beurt het risico op dementie kan verhogen. Het rapport suggereert dat vroegtijdige opsporing en behandeling van gehoorverlies het risico op dementie kan helpen verminderen (2).
Het verband tussen dementie en gehoorverlies wordt al enkele jaren uitvoerig onderzocht.
Frank R. Lin et al. van de Johns Hopkins University onderzochten deze relatie in een studie uit 2011 onder 639 deelnemers en ontdekten dat er een statistisch significant verband bestond tussen de ernst van het gehoorverlies en het risico op dementie (3).
Een ander onderzoek uit 2012, uitgevoerd door John Gallacher et al., bevestigde dat gehoorverlies en dementie verband lijken te houden op basis van 1057 deelnemers (4). Ze benadrukten dat het gehoorvermogen en het vermogen om complexe geluiden te verwerken belangrijke factoren zijn voor het risico op dementie.
In het kort
Alle onderzoeken wijzen erop dat vroegtijdige opsporing en behandeling van gehoorverlies op oudere leeftijd kan helpen om het risico op dementie te verminderen en de geestelijke gezondheid te bevorderen. Dit is waar hoortoestellen om de hoek komen kijken als mogelijk geschikte maatregel.
Hoortoestellen als preventieve maatregel tegen dementie?
In februari 2023 werd een analyse gepubliceerd in ‘The Lancet Public Health’ die de relatie onderzocht tussen de behandeling van gehoorverlies, vooral met hoortoestellen, en cognitieve achteruitgang of dementie. De analyse was gebaseerd op 25 observationele onderzoeken en zes klinische studies.
De resultaten van deze analyse toonden aan dat mensen met gehoorverlies die hoortoestellen gebruiken een 19% lager risico hebben op cognitieve achteruitgang en een 17% lager risico op dementie in vergelijking met mensen die hun gehoorverlies niet laten behandelen (5).
Een van de meest recente onderzoeken naar de positieve invloed van hoortoestellen op het risico op dementie werd eveneens gepubliceerd in ‘The Lancet Public Health’ in april 2023 (6). Dit onderzoek toont ook aan dat mensen met gehoorverlies die geen hoortoestellen gebruiken een verhoogd risico hebben op algemene dementie, terwijl er geen verhoogd risico werd gevonden bij mensen met gehoorverlies die wel hoortoestellen gebruiken.
De meest recente studie, gepubliceerd in juli 2023 in hetzelfde tijdschrift, betrof oudere mensen uit twee groepen met onbehandeld gehoorverlies (7). De deelnemers in de eerste groep waren gezond, terwijl de deelnemers in de tweede groep ouder waren en een groter risico liepen op cognitieve achteruitgang. Ze werden vervolgens gelijk verdeeld en willekeurig toegewezen aan het ontvangen van hoortherapie met counseling en hoortoestellen of gezondheidscounseling ter preventie van chronische ziekten.
Na drie jaar en een grondige evaluatie van de resultaten bleek dat hoortherapie met hoortoestellen een positief effect had op de groep mensen die al een verhoogd risico hadden op cognitieve achteruitgang. Er was geen aantoonbaar effect op de groep gezonde deelnemers.
Volgens het onderzoek biedt het vroegtijdig aanpassen van hoortoestellen niet alleen een oplossing voor leeftijdgerelateerd gehoorverlies, maar kan het ook indirect helpen om het risico op dementie te verminderen en sociaal isolement positief tegen te gaan.
Conclusie
Studies tonen aan dat hoortoestellen een cruciale rol kunnen spelen in de preventie van dementie bij mensen met gehoorverlies. Desondanks blijven vooroordelen over hoortoestellen ervoor zorgen dat veel mensen met gehoorverlies onbehandeld blijven. In een artikel gepubliceerd in mei 2023 benadrukt het tijdschrift ‘The Lancet Public Health’ het belang van bewustmakingswerk door professionals en artsen om deze vooroordelen weg te nemen (8). Een goed gehoor kan het mentale, emotionele en fysieke welzijn verbeteren en bijdragen aan een betere levenskwaliteit.
Wanneer gehoorverlies vroegtijdig wordt vastgesteld, kunnen hoortoestellen het gehoorverlies vrijwel volledig compenseren en de stress in alledaagse gesprekssituaties verminderen. Beter slapen en een verhoogd gevoel van veiligheid in het dagelijks leven zijn andere voordelen die pleiten voor het gebruik van een hoortoestel.
Ervaart u ook gehoorverlies in uw dagelijks leven – bijvoorbeeld tijdens het tv-kijken of in een restaurant? Laat u dan adviseren door de audiciens van audibene tijdens een persoonlijk telefonisch consult en test gratis moderne hoortoestellen in uw dagelijks leven. U zult ontdekken hoe deze kleine technologische wonderen uw luisterervaring kunnen verbeteren
Bronnen
(1): Ballasch, I., De Kruif, A., Hendel, M., Rohr, C., Brünecke, I., Kalbe, E., Völter, C., Kessler, J. (2023). O-DEM: ein neues kognitives Screening bei Schwerhörigkeit. https://link.springer.com/content/pdf/10.1007/s00106-023-01293-y.pdf
(2) Livingston, G., Huntley, J., Sommerlad, A., Ames, D., Ballard, C., Banerjee, S., Brayne, C., Burns, A., Cohen-Mansield, J., Cooper, C., Costafreda, S., Dias, A., Fox, N., Gitlin, L., Howard, R., Kales, H., Kivimäki, M., Larson, E., Ogunniyi, A., Ortega, V., Ortega, V., Ritchie, K., Rockwood, K., Sampson, E., Samus, Q., Schneider, L., Selbaek, G., Teri, L., Mukadam, N. (2020). The Lancet-Commissions: Dementia prevention, intervention, and care. https://www.thelancet.com/article/S0140-6736(20)30367-6/fulltext
(3) Lin, F., Metter, E., O’Brien, R. (2011). Hearing Loss and Incident Dementia. https://jamanetwork.com/journals/jamaneurology/fullarticle/802291
(4) Gallacher, J., Ilubaera, V., Ben-Shlomo, Y., Bayer, A., Fish, M., Babisch, W., Elwood, P. (2012). Auditory threshold, phonologic demand, and incident dementia.https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23019269/
(5) Livinston, G., Costafreda, S. (2023). Preventing dementia through correcting hearing: huge progress but more to do. https://www.thelancet.com/journals/lanpub/article/PIIS2468-2667(23)00058-0/fulltext
(6) Jiang, F., Mishra, S., Shrestha, N., Ozaki, A., Virani, S., Bright, T. (2023). Association between hearing aid use and all-cause and cause-specific dementia: an analysis of the UK Biobank cohort. https://www.thelancet.com/journals/lanpub/article/PIIS2468-2667(23)00048-8/fulltext
(7) Lin, F., Pike, J., Albert, M., Arnold, M., Burgard, S., Chisolm, T., Couper, D., Deal, J., Gorman, D., Glynn, N., Gmelin, T., Gravens-Mueller, M., Hayden, K., Huang, A., Knopman, D., Mitchell, C., Mosley, T., Pankow, J., Reed, N., Sanchez, V., Schrack, J., Windham, G., Coresh, J (2023). Hearing intervention versus health education control to reduce cognitive decline in older adults with hearing loss in the USA (ACHIEVE): a multicentre, randomised controlled trial. https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(23)01406-X/fulltext
(8) The Lancet Public Health. (2023). Addressing hearing loss at all ages https://www.thelancet.com/journals/lanpub/article/PIIS2468-2667(23)00083-X/fulltext