Plotselinge doofheid
Bij plotselinge doofheid gaat het vaak om een eenzijdige perceptieve slechthorendheid, die het binnenoor beïnvloedt. Plotseling gehoorverlies kan bij alle leeftijden worden getroffen. In Nederland komt plotselinge doofheid jaarlijk bij 8 op de 100.000 mensen voor. De ernst van plotselinge doofheid is verschillend en het geneesmiddel hiervoor is nog steeds niet te vinden, aangezien de oorzaak nog niet bekend is.
Plotselinge doofheid kan zich lichtelijk ontwikkelen of leiden tot compleet gehoorverlies. Wanneer u vermoedt doof te worden, dan is het is verstandig om onmiddellijk een arts te raadplegen. Als uw plotselinge doofheid langer aanhoudt en leidt tot een gehoorverlies, dan kunnen hoortoestellen dit effectief compenseren.
- Symptomen
- Complicates
- Diagnose
- Behandeling van plotselinge doofheid
- Duur en verloop
- Behandeling na plotseling doofheid
- Oorzaken
Symptomen
De hevigheid van de symptomen van plotselinge doof- of slechthorendheid kunnen erg variëren, zelfs tot permanente doofheid aan toe. Karakteristiek voor plotselinge doofheid is onverwachte, veelal eenzijdige aanvang, zonder aanwijsbare oorzaak. Druk in het oor en tinnitus (oorsuizen) kunnen ook gelijktijdig in combinatie met plotselinge doofheid optreden.
Doorsnede van een slakkenhuis: Oorzaken van een plotsdoofheid kan een verstoorde bloedsdoorstroming zijn van de kanalen in het slakkenhuis van het binnenoor.
Oorpijn is echter geen symptoom van plotselinge doofheid. Als een oor pijn doet, dan heeft dit dus een andere oorzaak, zoals een ontsteking. Wanneer het voelt alsof u een watje in het oor heeft dan kan dit duiden op plotselinge doofheid.Zo wordt bij ongeveer 25% van de mensen met plotselinge doofheid of duizeligheid ook hartklachten vastgesteld. Plotselinge doofheid kan ook leiden tot andere ziekten, zoals hormonale stoornissen.
Hieronder worden een aantal symptomen van plotselinge doof- of slechthorendheid genoemd:
- Geen verklaarbare oorzaak
- Geen oorpijn
- Paroxismaal optreden (treed onverwachts op)
- Slechts in één oor
Bijbehorende symptomen:
- Duizeligheid
- Afwijkend gevoel in de oorschelp
- Een drukkend gevoel of tinnitus (oorsuizen)
Andere symptomen kunnen eveneens ook optreden. Er kan bijvoorbeeld een vervreemd effect optreden bij het luisteren naar muziek en bij vertrouwde stemmen.
Complicaties
Door een plotselinge doofheid kunnen verschillende complicaties ontstaan die het gehoor aantasten. Dit kan leiden tot de vermindering van het gehoor of zelfs doofheid. Deze gevolgen kunnen, afhankelijk van de individuele omstandigheden, op de korte als de lange termijn zijn. Een mogelijk gevolg op lange termijn is dat na plotselinge doofheid tinnitus (oorsuizen) ontstaat. Dit kan zich uiten in wisselende tonen gepaard met aanhoudende druk op het oor. In sommige gevallen volgt na een plotselinge doofheid innerlijke onrust en hartkloppingen. De bijwerkingen van de therapie van tinnitus komen echter amper voor.
Diagnose
De diagnose “plotselinge doofheid” is een diagnose door uitsluiting. Dit houdt in dat een arts door middel van verschillende onderzoeken (o.a. bloeddrukmeting, bloedtest, onderzoek met oormicroscoop, echografie of een MRI-scan) andere oorzaken met gelijke symptomen uitsluit. Een belangrijk element bij het stellen van de diagnose is de anamnese, de medische geschiedenis. Hieruit kan de arts belangrijke aanwijzingen opmaken, die op een plotselinge doofheid duiden. Met behulp van een otoscopie kan de KNO-arts letsel of andere externe oorzaken, zoals een verstopping van de gehoorgang met oorsmeer, uitsluiten.
Aan de hand van hoortesten (stemvorktest, toon audiogram en spraak audiogram) kan de arts het niveau van de slechthorendheid bepalen en tevens kan hij het probleem lokaliseren (binnen- of middenoor). De indeling van plotselinge doofheid in hoog-, middel-, of laagfrequentie verlies, pancochleair of binnenoorslechthorendheid kan een arts het beste bepalen door een toondrempel audiogram uit te voeren.
Behandeling van plotselinge doofheid
Bij het behandelen speelt tijd een belangrijke rol: hoe eerder de therapie begint, des te beter de prognose. De doofheid kan het beste behandeld worden door een KNO-arts binnen de eerste 24 uur na het optreden. Hierbij dient de doorbloeding van het binnenoor bevorderd te worden en mogelijke triggers worden geëlimineerd. Hieronder worden de vormen van therapieën genoemd die meestal worden toegepast bij het behandelen van plotselinge doofheid.
Toediening van bloedvaat verwijdende medicijnen
Bij een plotselinge doofheid wordt de circulatie van het binnenoor verminderd of verstoord. Het bloed verzorgt het binnenoor met de noodzakelijke voedingsstoffen en is ook verantwoordelijk voor de bloedtoevoer. Door de toediening van bloedvaatverwijdende geneesmiddelen kan de bloedcirculatie weer worden verbeterd. In dit geval kan cortison worden gebruikt om zwellingen te voorkomen.
Behandeling met plaatselijke verdoving voor de blokkade van geblokkeerde zenuwen
Bij deze behandeling worden de zenuwen geblokkeerd die kunnen leiden tot een vernauwing van de bloedvaten. In ieder geval dient deze behandeling gedaan te worden onder klinische observatie van een arts.
Hoortoestellen als behandeling
Als er sprake is van permanent plotseling gehoorverlies dan zijn de zintuigcellen en haarcellen beschadigd. Het resultaat hiervan is permanent gehoorverlies die gecompenseerd kan worden door hoortoestellen. Als de plotseling gehoorverlies optreedt in combinatie met tinnitus (oorsuizen), dan zal een hoortoestel moeten worden gebruikt met een tinnitus maskeerder.
Zuurstoftherapie
Er is ook de mogelijkheid om plotselinge doofheid te laten behandelen in een drukkamer (hyperbare zuurstoftherapie). Deze methode blijkt zeer effectief te zijn maar geld op basis van de criteria van `evidence based medicine´niet als een overduidelijk effectieve behandeling.
Therapie bij ernstige gevallen van plotselinge doofheid
Is er sprake van een bijzonder ernstige vorm van plotselinge doofheid, dan wordt dit behandeld door middel van een bloedzuivering (aferese). Deze ingreep wordt ook wel de H.E.L.P procedure genoemd (heparin-induced extracorporeal LDL precipitation). Hierbij wordt het bloed van stoffen die de bloedstolling bevorderen gezuiverd. De bloedstroom wordt hierdoor verbeterd. In ernstige gevallen moet een klinische behandeling worden gestart, maar meestal is een poliklinische behandeling door een specialist mogelijk.
Behandeling bij obesitas en diabetes
Op lange termijn is het van groot belang dat risicofactoren voor atherosclerose (zoals hoog cholesterol of diabetes) behandeld worden. Bij overgewicht zorgt afvallen in combinatie met een vetarm dieet en lichaamsbeweging voor verbetering. Bij mensen met diabetes is het belangrijk dat er de bloedsuiker goed wordt gecontroleerd. Nicotine, koffie en alcohol moeten absoluut worden vermeden.
Alternatieve therapieën
Verder zijn er alternatieve behandelingen waarvan de effectiviteit niet wetenschappelijk bewezen.
Hoe helpen hoortoestellen bij plotselinge doofheid?
In principe kunnen hoortoestellen alleen helpen als er in ieder geval sprake is van slechthorendheid aan minstens één oor. Het beste is om de doofheid binnen 24 uur na het optreden te behandelen met de juiste medicatie (bijvoorbeeld cortison). Mocht dit niet het geval zijn, dan is het dragen van een gehoorapparaat een goede manier om te kunnen omgaan met het gehoorverlies. Geluiden worden door het hoortoestel weer beter hoorbaar en de omgeving wordt weer goed waargenomen. Als er sprake is van gehoorverlies in combinatie met tinnitus (oorsuizen) dan wordt een hoortoestel ook aanbevolen, aangezien deze speciale programma’s heeft voor de vermindering van tinnitus.
Duur en verloop van plotselinge doofheid
Een belangrijke factor bij het behandelen is tijd. De prognose hangt af van de tijdsafstand tussen het optreden van de symptomen en het begin van de reologische therapie. Het beste is als de therapie op zijn vroegst start in het eerste uur en uiterlijk in de eerste week na het begin van het optreden van de symptomen. In dit geval kan het gehoor grotendeels hersteld worden. Blijft het gehoor zich verslechteren of treden er evenwichtsstoringen op, wordt de prognose aanzienlijk verslechterd.
Bijna twee derde van de patiënten herstellen volledig van plotselinge doofheid. Bij overige patiënten blijft gehoorverlies of een piep in de oren. De mate van de ernst hiervan kan sterk verschillen.
Behandeling na plotselinge doofheid
Kort na een plotselinge doofheid ligt de nadruk op de vermindering van risicofactoren zoals overgewicht, hoge bloeddruk, hoog cholesterol en diabetes (zie hierboven). Ook is het belangrijk dat stressvolle situaties vermeden worden om zo overbelasting te voorkomen. Mocht het plotseling gehoorverlies er al langer zijn (meer dan een jaar), dan kan deze alleen nog verminderd worden met een hoortoestel. Is dit bij u het geval, dan is het belangrijk om met een expert over te praten over wat uw persoonlijke mogelijkheden zijn.
Oorzaken van plotseling gehoorverlies
De exacte aanleiding van het ontstaan van plotselinge doofheid is niet bekend. Er zijn echter een aantal theorieën die in de KNO-geneeskunde gelden. In feite is het zo dat de circulatie van het binnenoor bij een plotselinge doofheid wordt verminderd. Een bekende oorzaak hiervan is stress. Een hectische omgeving een hoge tijdsdruk op het werk kan leiden tot storingen in de bloedsomloop die uiteindelijk het risico op het ontstaan van plotselinge doofheid verhogen. De wetenschap over de reden waarom plotselinge doofheid optreedt, is dus slechts beperkt. Andere oorzaken die waarschijnlijk een rol spelen zijn:
- Virale infecties of terugkomende aandoeningen (bijvoorbeeld herpes of waterpokken)
- Aderverkalking en de daaruit volgende storingen in de bloedsomloop
- Metabole ziekten zoals diabetes of een hoog cholesterolgehalte
- Breuk van de ronde of ovale vensters
- Aandoeningen in de cervicale wervelkolom (bijvoorbeeld zweepslag)
- Verhoogde aggregatie van de bloedplaatjes (klonteren van het bloed)
- Sluiting (trombose) van de bloedvaten in het binnenoor
- Auto-immuunziekten
- Acute otitis media
Er kan worden uitgegaan dat er ook nog andere aanleidingen zijn voor het ontstaan van plotselinge doofheid. Wat de aard van deze oorzaken is, wordt gediscussieerd in theorieën van verschillende artsen en experts.
Veelgestelde vragen
Wat is idiopatische plotselinge doof- of slechthorendheid
Idiopathisch betekent “zonder vindbare oorzaak”, wat een belangrijke eigenschap is van plotselinge doof- of slechthorendheid. Het treedt onverwachts op en een oorzaak kan er niet gevonden worden. Na grondige onderzoeken zonder resultaten die een diagnose geven, wordt deze diagnose (diagnose door uitsluiting) gesteld.
Waarom is stress een waarschijnlijke oorzaak van plotselinge doofheid?
Stress is vaak een oorzaak van plotselinge- door of slechthorendheid. Er wordt aangenomen dat het stresshormoon adrenaline de kleine bloedvaten kan belemmeren. De exacte pathogenese – dit wil zeggen het vormingsproces van de plotselinge doofheid – is niet bekend. Als u lijdt aan plotselinge doofheid, dan is het van belang dat u leert om te gaan met stress waardoor overbelasting wordt voorkomen. Het beoefenen van sport kan het stressgehalte ook aanzienlijk verminderen.
Hoe werkt de Folwer test?
Bij de Folwer test worden afwisselend tonen naar beide oren gezonden. Het volumeniveau loopt sterk uiteen en wordt aangepast totdat de patiënt in beide oren het geluid even sterk hoort. Op basis van de vergelijking met het gezonde oor kan de ernst de vastgesteld worden.
Hoe werkt hersenstam-audiometrie?
Bij hersenstam-audiometrie worden de trillingen van het geluid gemeten die van de hersenstam naar de cortex worden geleid. Zijn de trillingen in de cortex meetbaar, dan kan er meestal aangenomen worden dat het slakkenhuis in orde is. Deze test maakt een onafhankelijke objectieve diagnose mogelijk.
Hoe werkt de oto-akoestische emissie?
Bij een oto-akoestische emissie (OAE), wordt een klein buisje dat is voorzien van een luidspreker en microfoon, in de gehoorgang gebracht. Dringen de door het buisje gegenereerde trillingen in het gezonde binnenoor, dan is er een meetbare reactie. Deze test is een objectieve hoortest en wordt daarom ook gebruikt bij jonge kinderen en baby’s.